Achterhooks
Den Achterhook (of Achterhoek; met ’n oe as in ’t woord boer) lig in de provincie Gelderland en hef as grenzen: den Iessel (in ’t westen), den Olden Iessel (in ’t zuudwesten) , de Duutse grenze (in ’t zuudoosten en oosten) en de provincie Aoveriessel (in ’t noorden).
Vrogger wodn ’t grootste deel Graafschap Zutphen eneumd. An-enommen wordt dat den naam Achterhook/Achterhoek verband höldt met de dichtregels “Waer yemand duysend vreugden soek. Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”. Dee staot in den dichtbundel Eensaem huys- en winter-leven, dén in 1670 deur dominee Willem Sluyter uut-egeven is.
In den Achterhook/Achterhoek wordt vanolds Achterhooks/Achterhoeks epraot; dat is ’n variant van ’t Nedersaksisch. ’t Nedersaksisch – en dus ok ’t Achterhooks/Achterhoeks – is in 1995 erkend volgens Deel II van ’t “Europees Handvest voor regionale talen of talen voor minderheden”.
In 2018 hebt de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Aoveriessel en Gelderland en de Nederlandse regering ‘t “Convenant Nedersaksisch” etekend, wat ‘t behold en de bevordering van de Nedersaksische streektalen nog meer zekerheid gif. Dat is doorumme belangriek umdat der deur allerlei oorzaken (radio, televisie, leu uut andere streken dee hier komt wonen) minder streektaal epraot wordt. Völle leu vandage bunt dan ook tweetaleg groot-ebracht: ze praot butenshuus vake Nederlands en in huus en met goeie bekenden streektaal. Net as andere streektalen verandert ’t Achterhooks/Achterhoeks; doordeur raakt olde woorden in onbruuk.
A’j meer aover ’t Achterhooks/Achterhoeks wetten wilt, kiek dan op www.ecal.nu/wat-we-doen/streektaal-streekcultuur.
Met dank aan: Lex Schaars, dialectdeskundige en streekstaalspecialist ECAL